انتخاب روغن موتورسیکلت مناسب
یکی از دغدغههای همیشگی هر موتورسواری، حفاظت مناسب و کامل از انجین موتورسیکلت است. همانند هر وسیله نقلیهای موتورسیکلتها برای کارکرد روان، بهبود کارآیی، کاهش مصرف سوخت و افزایش عمر انجین به روغن موتورسیکلت نیاز دارند.
اکثر کارشناسان صنعت روانکار معتقدند با توجه به اینکه شرایط عملکردی و عملیاتی موتورسیکلتها متفاوت از خودروها است و عموما تحت تنش بالاتری قرار دارند، در موتورسیکلتها میبایست از روغن مخصوص موتورسیکلت استفاده گردد.
با توجه به اینکه اصلیترین و ضروریترین سرویس دورهای موتورسیکلت، انتخاب روغن موتور مناسب و تعویض منظم آن است، در این مقاله قصد داریم نگاهی بیاندازیم به انواع موتورسیکلت و اینکه چگونه مناسبترین روغن را از میان روغن موتورسیکلتهای متعدد موجود در قفسه اتوسرویسهای معتبر برای موتورسیکت خویش انتخاب نماییم.
موتور سیکلت بیش از ۱۵۰ سال است که از وسایل نقلیهی پرطرفدار و هیجانانگیز محسوب میشود و شور و هیجان موتورسواران را در سراسر جهان جلب میکند. اما تعداد اندکی از طرفداران موتورسیکلت، از تاریخچه موتورسیکلت در جهان و ایران آگاهی دارند. طرحهای اولیه موتورسیکلت که بیشتر شبیه خودروهای سواری بود و به لطف ماشین بخار و زغال سنگ حرکت میکردند، تا اینکه در سال ۱۸۵۵ دوسازنده آلمانی دوچرخه به نامهای «گوتلیب دایملر» و «ویلهلم میباخ» در شهر اشتوتکارت آلمان اولین وسیله موتوری دوچرخ یا موتور سیکلت با بدنه چوبی را که با مواد نفتی تغذیه میشد، اختراع کردند. دایملر و میباخ نام آلمانی Reitwagen به معنای کالسکه سواری را برای اختراع خود برگزیدند. این اختراع در مدت زمان کوتاهی به یکی از وسایل نقلیهی پرطرفدار، ارزان قیمت، آسان و کارآمد تبدیل شد.
با واردات موتورسیکلتهای انگلیسی در اواخر دهه ۱۳۲۰ شمسی به ایران، بسیاری از علاقهمندان به موتورسواری روزهای تعطیل در میدان ارک تهران و پارک لاله فعلی به اجرای حرکات نمایشی با موتورسیکلت میپرداختند. تا اینکه در سال ۱۳۴۰ با ورود موتورهای ژاپنی به ایران، اولین تور موتورسواری بین تهران و مشهد توسط یکی از واردکنندگان موتورسیکلت ژاپنی برگزار گردید. صنعت موتورسیکلت و ورزش موتورسواری امروزه بسیار گستردهتر از یک و نیم قرن پیش شده و این پیشرفت ناشی از انواع مدلهای موفق و شکستخورده است. مفهوم کلی و اساسی موتورسیکلت تغییر خاصی نکرده است؛ دو، سه یا گاهی اوقات چهار چرخ در کنار موتور تعبیه شده در زیر صندلی و البته هیجان و شعف موتورسوار.
اگر عاشق خودرو هستید، از رانندگی لذت میبرید و به دنیای سرعت علاقه دارید، راندن موتورسیکلت یک تجربهی منحصر به فرد و کاملا متفاوت با رانندگی با خودرو خواهد بود. خرید این وسیله، میتواند سبک زندگی شما را تغییر دهد و حتی لذتبخش و اعتیادآور باشد. تردد سریع و آسان با موتورسیکلت به ویژه در شهرهای پرترافیکی چون تهران و هزینه سوخت (بنزین) پایینتر موجب گردیده مردم تمایل بیشتری به استفاده از این وسیله نقلیه پرخطر داشته باشند. امروزه ثابت شده است که برای تفریح یا انجام کارهای روزمره، استفاده از موتورسیکلت، به شرط رعایت نکات ایمنی، کارآمد و راهگشا خواهد بود. لذت و هیجان موتورسواری در کنارداشتن آزادی عمل بیشتر در مقایسه با رانندگی خودرو، هزینه پایین تعمیر و نگهداری موتورسیکلت و قیمت مناسب نسبت به خودرو از جمله دلایل استقبال چشمگیر به موتورسیکلت در ایران و جهان می باشد. از حدود ۳۶ میلیون دستگاه انواع وسایل نقلیهی دارای پلاک فعال در کشور، هم اکنون بیش از ۲۳ میلیون دستگاه خودروی سواری و حدود ۱۲ میلیون موتورسیکلت دارای پلاک فعال در کشور در حال تردد هستند که موتورسیکلتها سهمی معادل ۳۵٪ از وسایل نقلیه در کشور را دارا هستند.
استقبال بالا از موتورسیکلت در کشور و البته استفاده نادرست و عدم فرهنگ مناسب از سوی موتورسواران و رانندگان خودروهای سواری موجب بالا بودن آمار تصادفات موتورسیکلت میباشد. موتورسیکلت وسیله نقلیهای است که در قانون فرقی با سایر وسایل نقلیه موتوری ندارد، اما متاسفانه در کشورمان برخی افراد با آن همانند دوچرخه برخورد میکنند به طوریکه طبق آمار در بیش از ۲۰٪ از تصادفات فوتی و جرحی موتورسواران سهم داشتهاند. با توجه به ساختار موتورسیکلت و تعادل پایین کوچکترین ضربه میتواند به واژگونی موتورسیکلت منجر گردد، به همین دلیل میزان صدمات وارد شده به موتورسواران بالا است. در بسیاری از مواقع نداشتن کلاه کاسکت استاندارد و ضربهمغزی باعث فوت موتورسواران میشود. واقعاً جای تاسف است با اینکه بیش از ۷۰ سال از ورود اولین موتور سیکلت به ایران میگذرد، ولی هنوز به فرهنگ مناسب استفاده از موتورسیکلت در ترددهای شهری و بین شهری در بین تمام موتورسوران نرسیده ایم. برای یک موتور سواری ایمن همراه با سرنشین و در روزهای بارانی نکات مطرح شده در سایت باما بسیار کاربردی هستند.
موتورسیکلتها در انواع و مدلهای مختلف نسبت به ماشین اجزای کمتری دارند که برخی از آنها عبارتاند: از انجین (پیشرانه)، گیربکس، کلاچ و اگزوز.
همانند سایر وسایل نقلیه و خودروهای سواری موجود در بازار، موتورسیکلتها غیر از تنوع برند و ظاهر و رنگ، در ردههای متفاوتی نیز طبقهبندی میشوند. چرا که هر کدام برای استفاده در شرایط خاصی طراحی و ساخته شده است. مدلهای جدید موتورسیکلت از علم و فناوریهای روز بهره برده و قابلیتهای خاصی دارند. برخی برای حرکت در شهر و انجام امور روزمره مناسب هستند و برخی برای شرکت در مسابقات و ورزش موتورسواری. در چند دهه گذشته شرکتهای بیامو، هوندا، سوزوکی، یاماها و کاوازاکی، کیتیام، بنلی ایتالیا، مگلی و دوکاتی برندهای پیشتاز دنیا در صنعت موتورسیکلتسازی بودهاند.
انواع موتورسیکلت
اگر به برند و تولیدکننده موتورسیکلتها توجهی نکنیم، باز هم با حجم انبوهی از انواع مختلف موتورسیکلت مواجه هستیم که برای هر فردی که قصد اولین تجربه خرید موتورسیکلت را دارد، بسیار سردرگم و پیچیده خواهد بود. حتی بسیاری از موتورسواران باتجربه هم در زمان انتخاب و خرید موتورسیکلت جدید با توجه به تنوع بالای موتورسیکلتها دچار تردید میشوند.
موتورسیکلتها از ابعاد مختلفی همچون کاربرد موتورسیکلت، فناوری و نوع پیشرانه (انجین) موتورسیکلت، حجم انجین و … دستهبندی میشوند. در ادامه با مگ پترونول همراه باشید تا نگاهی کوتاه به کلاسهای مختلف موتورسیکلتها داشته باشیم.
طبقهبندی موتورسیکلتها برحسب نوع کاربرد آنها
نکتهی مهمی که در موتورسیکلتها وجود دارد این است که عملکرد و کاربرد موتورسیکلت به شدت تحت تاثیر طراحی آن میباشد.
همانند سایر اختراعات و ساختههای بشر همچون خودروها، موتورسیکلتها نیز برای استفادههای مختلفی طراحی و تولید میشوند، چرا که برحسب کاربرد موتورسیکلت در جاهای مختلف، عملکردهای متفاوتی از آن انتظار میرود. به همین منظور طراحان و تولیدکنندگان موتورسیکلت در سراسر جهان برای پوشش نیازها و عملکردهای مختلف، با بهرهگیری از هنر و تکنولوژیهای روز دنیا، موتورسیکلتها را برحسب نوع کاربرد به دستههای مختلفی چون خیابانی، نیکد (استاندارد)، ورزشی، موتورکراس، مسافرتی، کروزر، اسکوتر، گازی، کاب، ادونچر (ماجراجویی)، اندرو و چهارچرخها طبقهبندی کردهاند.
البته انواع دیگری نیز وجود دارند که ترکیبی از کلاسهای مختلف هستند اما به هرحال در تصویر مقابل خلاصهای از محبوبترین انواع موتورسیکلتها در بازار جهانی، به تصویر کشیده شده است.
پس از مشاهده تصویر بالا احتمالاً شما هم به این موضوع فکر میکنید که موتورسیکلتها چقدر متنوع هستند. دقیقا درست فکر میکنید، زیرا به غیر از انواع مختلف موتورسیکلتها برحسب کاربرد که در بازار موتورسیکلت وجود دارند، نوع و فناوری انجینهای این موتورسیکلتها نیز میتواند متفاوت باشد.
دستهبندی موتورسیکلتها از لحاظ نوع انجین (پیشرانه) موتورسیکلت
بنیادیترین و اصلیترین سیستم یک موتورسیکلت، انجین یا پیشرانه یا همان موتور موتورسیکلت است. همانطور که دیدیم دنیای موتورسیکلت دنیایی بسیار متنوع است، آیا تا به حال فکر کردهاید که چرا انواع مختلفی از موتورسیکلتها وجود دارد؟ و یا چه چیزی باعث میشود یک موتورسیکلت متفاوت از انواع دیگر باشد؟
علاوه بر کلاسبندی موتورسیکلتها از لحاظ کاربرد و عملکرد، موتورسیکلتها از جهات گوناگونی چون نوع پیشرانه یا انجین که بسیار متنوع هستند، نیز طبقهبندی میشوند.
تقریباً تمام موتورسیکلتهای تولیدی امروزی دارای موتورهای احتراق داخلی یا همان پیشرانههای درونسوز هستند که در این میان در اکثر موتورسیکلتها از انجینهای سیلندر-پیستونی (Piston Engine) یا رفت و برگشت (Reciprocating Engine) استفاده میگردد و با وجود مزیتهای فراوان موتورهای احتراق داخلی وانکل، در تعداد خیلی جزئی و انگشتشماری از انجینهای وانکل استفاده گردیده است. به طوری که به جرات میتوان ادعا نمود در حال حاضر هیچ موتورسیکلتی با پیشرانههای وانکل تولید نمیشود. البته در اسکوترها از باتری و موتور الکتریکی به جای موتورهای احتراق داخلی استفاده میگردد.
به منظور خنککاری موتور یا انجین موتورسیکلتها از مکانیزمهای خنککاری متنوعی همچون سیستم خنککننده با هوا، سیستم خنککننده با مایع (آب) و سیستم خنککننده با روغن استفاده میگردد.
تعداد سوپاپها و سیستم میل سوپاپ و میل بادامکها (OHV، SOHC، ِDOHC) نیز منجر به تفاوت پیشرانه یا انجین موتورسیکلتها میگردند.
ولی مهمترین تفاوت پیشرانههای موتورسیکلتها در تعداد سیلندر و آرایش، نحوه چیدمان و قرارگیری آنها در کنار هم در محفظه انجین موتورسیکلت است. که در تصویر زیر سعی گردیده انواع مختلف انجینهای موتورسیکلت بر اساس آرایش و چیدمان سیلندرها ذکر گردد.
انجینها یا موتورهای تک سیلندر Single-Cylinder
پیشرانهها یا انجینهای دو سیلندر موازی Parallel-Twin
انجینهای دو سیلندر V-Twin
موتورهای دو سیلندر تخت یا فلت Flat-Twin Or Boxer Twin
انجینهای سه سیلندر خطی Inline Three
انجینهای چهار سیلندر خطی Inline Fours
پیشرانههای چهار سیلندر V4
سایر پیشرانهها چون شش سیلندر خطی Inline Six